Dr Stephen Scott Ilardi z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Kansas rozwiązania tej zagadki upatruje w stylu życia. Przekonuje, że nie zostaliśmy stworzeni do pracy siedzącej, izolacji społecznej, przebywania w zamkniętych pomieszczeniach bez dostępu do światła słonecznego, deprywacji snu, konsumpcji fast-foodu i szaleńczego tempa życia.

Oprogramowanie napędzające nasze umysły, w którym funkcjonuje również moduł depresji napisane zostało przez Naturę z myślą o Plejstocenie. 200 lat temu doszło jednak do rewolucji przemysłowej, stanowiącej radykalną mutację środowiskową. Nasz habitat zmienił się nie do poznania, jednak ludzki genom pozostał taki sam. Jednym ze skutków znacznego niedopasowania genów, ciał i umysłów do świata, w którym przyszło nam żyć jest epidemia depresji.

Ewolucyjna terapia depresji

Dr Stephen S. Ilardi, zaproponował sześcioskładnikową terapię depresji, która zakłada neutralizowanie istotnych różnic między naszym obecnym (typowym dla zachodnich cywilizacji) środowiskiem życia  a środowiskiem życia naszych przodków.

Nasi przodkowie podobnie jak lud Kaluli spędzali większość dnia na świeżym powietrzu. Byli wystawieni na bezpośrednie i długotrwałe działanie promieni słonecznych oraz wykazywali wysoki poziom aktywności fizycznej: polowali, zbierali, budowali schronienia i wytwarzali narzędzia. Żyli w zwartych grupach. Ich dieta znacznie różniła się od dzisiejszego jadłospisu.

Sześć składników ewolucyjnej terapii depresji:

1. Aktywność fizyczna
2. Kwasy tłuszczowe omega-3
3. Światło słoneczne
4. Zdrowy sen
5. Zapobieganie ruminacji
6. Więzi społeczne

Chociaż doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że ćwiczenia są zdrowe, nierzadko trudno znaleźć nam motywację do ich regularnego wykonywania. Warto przy tym zauważyć, że chociaż przedstawiciele społeczności zbieracko-łowieckich takich jak Kaluli posiadają atletyczne sylwetki i spędzają 4 godziny dziennie na aktywności fizycznej, to… wcale nie ćwiczą. Podejmowana przez nich aktywność służy przetrwaniu. Zostaliśmy zaprojektowani do tego, żeby aktywność fizyczną podejmować jako środek do celu, a nie cel sam w sobie. Dlatego tak wiele osób nie lubi ćwiczyć, zmusza się do tego i w końcu ustaje w swoich wysiłkach. Jeżeli również Ciebie trapi ten problem, spróbuj postawić na naturalną i społeczną aktywność fizyczną (np. spacery z rodziną i znajomymi, załatwianie różnych spraw pieszo zamiast z wykorzystaniem samochodu). Warto zadbać o to, żeby ćwiczyć przynajmniej trzy razy w tygodniu po 30 minut.

Dr Stephen S. Ilardi zwraca uwagę, że dietę przedstawicieli społeczności zbieracko-łowieckich cechował optymalny balans pomiędzy spożywaniem kwasów tłuszczowych omega-6 i omega-3. Wyraża przy tym ubolewanie, że nasza dieta w zbyt dużym stopniu opiera się o przetworzoną żywność typu fast-food. Zaleca spożywanie większej liczby produktów bogatych w kwasy omega-3 EPA lub ich suplementację.

Pomimo, że nasze oczy mogą dobrze funkcjonować we wnętrzach, zostały zaprojektowane do pracy na zewnątrz. W krajach, w których jesienią i zimą występuje niedobór światła, odnotowuje się wzrost zachorowań na depresję. Mówi się potocznie o zimowym bluesie lub bardziej profesjonalnie – sezonowym zaburzeniu afektywnym. Najlepszym rozwiązaniem jest wystawienie się na działanie naturalnego światła na zewnątrz, gdy jest taka możliwość (z drugiej strony, należy pamiętać przy tym o zadbaniu o odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną przy wystawieniu na ekspozycję ostrego słońca).

Wysypianie jest niezwykle ważne dla funkcjonowania psychicznego. Współcześnie mamy jednak do czynienia z pandemią niedospania. Jedną z przyczyn jest prokrastynacja snu, o której piszemy w innym artykule opublikowanym w naszym blogu.

Ruminacje to obsesyjne odreagowywanie w myślach negatywnych wydarzeń i związanych z nimi emocji. Często towarzyszą depresji i nasilają występowanie innych objawów depresyjnych. Można z nimi zerwać w trzech krokach. Krok 1 – zauważ, że ruminujesz, krok 2 – przestań przeżuwać negatywne wspomnienia z przeszłości, krok 3 – przekieruj uwagę na inne aktywności, interakcje społeczne, wyrażenie wdzięczności.

Kontakty społeczne bardzo mocno ucierpiały podczas pandemii, zwłaszcza na początku, kiedy wprowadzono najbardziej dotkliwe restrykcje. Tymczasem, potrzebujemy kontaktów z innymi – offline, twarzą w twarz, a nie w mediach społecznościowych.  W społecznościach zbieracko-łowieckich nie sposób było przetrwać bez grupy. Dziś wiele osób nie ma bliskich przyjaciół. Ludziom brakuje poczucia prawdziwej przynależności i wspólnoty. Niestety, izolacja społeczna sprzyja depresji.

Artykuł opracowany został w ramach akcji Movember, podczas której autor przeprowadził cykl webinarów dla korporacji, dotyczących zdrowia psychicznego.